ආනන්ද සමරකෝන් පිළිබඳ මතක සටහන්
පුංචි දවස්වල සව් කඩදාසි කෑල්ලක් තොල්පටවල රඳවා පිඹිමින් සංගීතයක් පිට කිරීමට ඔහු පුරුදු විය. මේ පුරුද්ද දුටු වැඩිහිටි ඥාතියෙක් ඔහුට මවුත් ඕගනයක් තෑගි කැර ඇත. එදා සිට මේ දරුවා දවස ගෙවූයේ මවුත් ඕගනය දෙතොල රඳවාගෙනය. ඒ නිසා ඔහුගේ දෙතොල තුවාල විය.
ආනන්ද සමරකෝන් නම් ඒ මහා කලාකරුවා කුඩා වියේ සිටම සංගීතයට ලැදි බැව් ඇඟවෙන එක් අපූරු අවස්ථාවකි ඒ.
එපමණක් නොව සංගීතයට ලැදි සිය පියා (සැමුවෙල්) ඉදිරියේදි කුඩා ආනන්ද සමරකෝන් ප‍්‍රවීණ සංගීතඥයකු ගෙන් නියත වියරණ ලැබීය. ඒ රූපසිංහ මාස්ටර් ගෙනි.
පියා සාදිරිස් මාස්ටර් සහ රූපසිංහ මාස්ටර් සමඟ තබ්ලාව වයමින් විනෝද වූ දවසක වයලීනය රැගෙන එන ලෙස ආනන්ද නම් පුංචි කොලු පැටියාට අණක් ලැබිණි. කුඩා දරුවා වයලීනය රැගෙන ආවේ තත් මත ඇඟිලි තුඩු මෙහෙයවමිනි.
තත්මත ඇඟිලි රැඳුණු ආකාරය දුටු රූපසිංහ මාස්ටර් විමතියට පත්විය. ආනන්ද ගේ පියා අමතා "සැමි කවද හරි තමුසෙගෙ කොල්ලා ලංකාවේ ලොකුම සංගීතඥයෙක් වෙනවා" යැයි ඔහු එසැනින් කීවේ අනාගතය ඉවෙන් දුටු අයුරිනි.
නිදහස් දිනය සමඟ නිබඳව අපගේ සිහියට නැඟෙන ජාතික ගීයේ නිර්මාතෘවරයා වන ආනන්ද සමරකෝන් ගීත රචනය, සංගීත නිර්මාණය පමණක් නොව චිත‍්‍ර ශිල්පයට ද මහත් කුසලතා පෑ අසමසම කලාකරුවෙකි.
ලොකු - කුඩා අප හැමගේ මුවග රැඳුණු මේ උදාර ජාතික ගීය පසුපස කතාව ද රසවත්ය.
ඔහු ඒ පිළිබඳ මතක සටහන් තබා ඇත්තේ මේ අයුරිනි.
“1940 ඔක්තෝබර් 20 දා සවස ගෙදර ගියෙමි. මගේ උපන් දේශය කෙරේ, මා සිත බැඳුණු උදාර සිතුවිලි හා සෞන්දර්ය කෙළවරක් නැත. මම කල්පනා කළෙමි. ඒ මේ අත ඇවිද්දෙමි.
රාති‍්‍ර 10 ට පමණ සිය පහන නිවා කළුවරේ කල්පනා කළෙමි. තරමක නින්දක් ගියේය. අඩ සිහිනයකින් මෙන් "නමෝ නමෝ" ගීතය මනසේ සටහන් විය. පසුදා උදේ එය ලීවෙමි"
ගාල්ලේ මහින්ද විද්‍යාලයේ සංගීත ගුරුවරයා ලෙස කටයුතු කළ ඔහු පසුවදා මේ ගීය පියානෝව වයමින් සිසු දරුවන්ට කියා දුන්නේය.
ඔහු රචනා කළ මෙ දේශාභිමානී ගීතය, එම විද්‍යාලයේ සිසුන්ට ඉගැන්වූ පසු ගීත පොතකට ඇතුළත් කෙරුණි. ඒ ඔහු විසින් රචනා කරන ලද "ගීත කුමුදුනී" නම් පොතටය. මේ කෘතියට ඔහු දේශාභිමානී ගීත රැසක් රචනා කළේය.
ආනන්ද සමරකෝන් කරලැයින් සමඟ විවාහ වූ දා
ඔහු මොහොතකටවත් නොසිතූ දෙයක් සිදුවිය. ටික කලෙකට පසු ඔහු රචනා කළ මේ ගීතය කමිටුවක් මඟින් තෝරාගන්නා ලදුව, නිදහස් දින උලෙළකදී ප‍්‍රථම වරට ගායනා කෙරිණි. ඒ 1949 වසරේදීය. කොළඹ මියුසියස් බාලිකා විද්‍යාල සිසුවියෝ "නමෝ නමෝ මාතා" යනුවෙන් එසේ සාමුහිකව ගැයූහ.
ඔහු විසින් රචනා කරන ලද එම "නමෝ නමෝ මාතා" ගීතය පසු කලෙක, "ශී‍්‍ර ලංකා මාතා" යනුවෙන් ලංකාවේ ජාතික ගීය ලෙස එවක රජය විසින් තෝරා ගන්නා ලදි.
ඉන් අනතුරුව 1951 වසරේ සිට නොකඩවා සෑම නිදහස් දින උලෙළකදීම මේ ගීතය, ගායනය කෙරිණි.
ජාතික ගීයේ ඉතිහාසයේ වගතුග සොයා යන ගමනේදී මේ උසස් නිර්මාණය දැයට තිළිණ කළ ඒ සෞන්දර්යවේදියා ගේ ජීවන ගමන ද අමතක කළ නොහේ.
1911 ජනවාරි 11 වැනි දින පාදුක්කේ වටරැක ලියන්වල නම් ගමේ දී ආනන්ද සමරකෝන් උපත ලැබීය. ඔහුගේ පියා සැමුවෙල් සමරකෝන්ය. මව ඩොමින්ගා පීරිස් වූවාය.
පිරිමි දරුවන් හතරදෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලේ තෙවැන්නා ආනන්ද සමරකෝන්ය. ඔහු කුඩා කාලයේ සිටම කලාවට ඇල්මක් දක්වා ඇත. එනම් උපතින්ම සමරකෝන් හට සංගීතය පිහිටා තිබුණි.
ඔහු මූලික අධ්‍යාපනය ලැබුවේ පිළියන්දල වෑවල ගමේ පිහිටි රජයේ පාසලෙනි. ඒ වන විට ඔහුට වයස අවුරුදු 8 ක් පමණ විය. ඔහුගේ් නෙත ගැටෙමින් සොබා සෞන්දර්යයේ සිරි විඳ ගනිමින් පළමුව ගීතයක් ලියුවේත්, ලියා ගැයුවේත් වෑවල රජයේ පාසලෙහි කුඩා පංතිවල ඉගෙනුම ලබන කාලයේදීය.
කුඩා සමරකෝන් තමාට අපි‍්‍රය වූ ගණිත පාඩම වේලාවේ දී ගණිත පොතේ ගීයක් ලියුවේ පාසල අසලින් ගලා යන වේරැහැර ගඟ සිහි කරමිනි. මෙහිදි ගණිත පාඩම වේලාවේ බාහිර වැඩක නිරත වීම හේතු කොට ගෙන ගුරුවරයාගේ ඇනුම් බැනුම් වලටද ලක් විය.
සමරකෝන් නැගු සිතුවම්
ඉන් නොනැවතුණ ගුරුතුමා කුඩා සමරකෝන් හට තමා ලියූ ගීතය පංතිය ඉදිරියේ හඬ නඟා ගායනා කරන ලෙස දඬුවමක් පැනවූයේය. ගීතය ගැයීමෙන් ගුරුවරයාගේ කෝපය නැති කිරීමට කුඩා සමරකෝන් දරුවා සමත් විය. ඒ ඔහු කලාවට සම්බන්ධ වූ ප‍්‍රථම අවස්ථාවයි.
තරුණයෙකු ලෙස 1934 ඉන්දියාවේ "ශාන්ති නිකේතන විශ්ව භාරතී" විද්‍යාලයට ඇතුළු වූ ඔහු සංගීතයත් චිත‍්‍ර ශාස්ත‍්‍රයත් හොඳින් ප‍්‍රගුණ කළේය. රාගධාරි සංගීතයේ ද රවීÁද්‍ර සංගීතයේ ද මනා ආභාෂය ලැබුවේය.
ලංකාවට පැමිණ අප දේශයටම ආවේණික වූ ස්වතන්ත‍්‍ර සරල ගීත ශෛලියක් හඳුන්වා දුන්නේය. "පුදමු මේ කුසම්, බැස සීතල ගඟුලේ, විලේ මලක් පිපිලා කදිමයි, පුංචි සුදා සුදු කැටියා, ඇසේ මධුර ජීවනයේ ගීතා, සරු සාර කෙතේ, එන්ඩ ද මැණිකේ මමත් දියඹටා, වරෙං හීන් සැරේ, පොඩිමල් එතනෝ, සුනිලේ ගුවනේ පායා, අක්කේ අක්කේ අර බලන්නකෝ" වැනි ගීත ඒ සඳහා කදිම නිදසුන්ය.
ජන ගී ආරයෙන්, සංවාද සහිතව නිර්මාණය කොටගත් මේ ගීතවලින් එවකට පැවති සිංහල සංගීත රටාව නව මඟකට අඩි තාලම දැමීය.
චිත්රපට සඳහා ගීත රචනයෙන් ඔහු නොයෙක්වර දායක විය. 'සුජාතා' චිත‍්‍රපටයේ එන "මන රංජන දර්ශනීය ලංකා" "සැඩ සුළං" හී "ශී‍්‍ර ලංකා මා පි‍්‍රයාදර ජයභූමි" "ඉදිරියට යමු සැවොමා" "පෙම් කැකුළ පිපී එනවිට මහදේ" "ජීවන මේ ගමන සංසාරේ" වැනි ගීත රැසක් අදටත් ජනපි‍්‍රයය.
අම්බලන්ගොඩ ධර්මාශෝක, ගාල්ලේ මහින්ද විද්‍යාලය, කොළඹ ආනන්ද බාලිකාව, මාතර සුජාතා විද්‍යාලය, කොළඹ ආනන්ද, නාලන්දා වැනි විද්‍යාල රැසක ද චිත‍්‍ර සංගීත ගුරුවරයකු ලෙස සේවය කළේය.
ඔහු මෙරටට අග‍්‍රගණ්‍ය ගෝලයින් රැසක් දායාද කළේය.
සී ද එස් කුලතිලක, සරත් ප‍්‍රනාන්දු, අමරදේව, ආනන්ද තිස්ස ද අල්විස් ඒ අය අතර වූහ. ඒ අතර ඔහු විසින් ලංකාදීප, ජනතා, සිළුමිණ ආදී පුවත්පත් වල සැපැයූ ලිපි රැසකි.
ස්වර ලිපි සහිත ළමා ගීත සියයකටම ආසන්න සංඛ්‍යාවක්, පුවත්පත්, සඟා කෘති සඳහා සම්පාදනය කළේය.
අමරණීය කලා නිර්මාණ රැසක්, ඉතිරි කොට අනපේක්‍ෂිත මොහොතක (1962 වසරේදී) මොලොවින් සදහටම සමුගත් ආනන්ද සමරකෝන් ගේ සමීපතමයන් කීපදෙනෙක් ද ඔහුගේ ජීවිතය හා බැඳි වැදගත් තතු හෙළි කරන්නට අප හා එක්වූහ.
මුලින්ම ඒ මතකය අවදි කළේ රංගන ශිල්පී, සිරිල් වික‍්‍රමගේය.
සමරකෝන් මහතා මුලින්ම මම හඳුනාගත්තේ "ශී‍්‍ර ජයනා" ගුරුන්නාන්සේගෙන් නැටුම් ඉගෙන ගන්නා කාලයේදී. එතුමා නිර්මාණය කළ 'බැලේ' නාට්‍යයන්ට සංගීතය නිර්මාණය කරන්න ඔහු නිතර දෙවේලේ එනවා.
ඔහු සතු මානුෂීය ගුණය වඩාත් කැපිලා පෙනුණා. හැමෝමත් එක්කම සුහදව, සිත්දිනා ගෙන කටයුතු කරන ඔහු බෙහෙවින් පි‍්‍රයමනාප කෙනෙක් වුණා. අපි බොහොම මිත‍්‍රශීලීව කාලයක් ඇසුරු කළා.
මේ මිතුරුකම නිසාම කොළඹ ආපුවාම මා සමඟමයි නතර වුණේ. අවසන් කාලයේදී බොරැල්ල "ඩියුරෝයි" හෝටලයේ කාමරයක නතර වෙලා මාත් සමඟ නිර්මාණ කටයුතුවල යෙදුණා.
ඔහු ගැන කතා කරන කොට මහා සංගීතවේදියාණන් ගැන කතා කරනවද? නැතිනම් ඔහු තුල සිටින චිත‍්‍ර ශිල්පියා, එසේ නැත්නම් දේශපේර්මියා ගැන කතා කරනවද කියන එකයි ප‍්‍රශ්නේ.
මෙවැනි චරිත ගැන අද අපේ ළමා පරපුරට කියාදීම වැදගත්. මොහුගේ කලා කෞෂල්‍ය පිළිබඳව කතා දෙකක් නැහැ. ඔහු කළ මෙහෙවර පිළිබඳව කිසිම තැනකින්, රජයකින්, ඇගයීමකට ලක් කළේ නෑ. මා දන්නා විදිහට ඔහු, අවසන් කාලයේ දැඩිසේ හුදෙකලා වුණා. බොහෝ කලකිරුණා.
සමරකෝන් පදනමේ ලේකම් වික්ටර් බණ්ඩාර සේනාරත්න. ඔහු මගේ පියා (මේජර්වරයෙකු වන විමල බණ්ඩාර සේනාරත්න) ගේ අතිජාත මිත‍්‍රයෙක්. චිත‍්‍ර, සංගීතය, ගායනය, නැටුම්, ලේඛනය, පද රචනය, රංගනය මේ කොයික ගත්තත් ඔහු සතු දැනුම, නිර්මාණශීලීත්වය හරි අගෙයි. අතට අහුවුණ ඕනෑම සංගීත භාණ්ඩයක් වාදනය කිරීමේ හුරුව ඔහුට තිබුණා. දක්ෂ සිතාර් වාදකයෙක්.
උස අ' 5 අ'' 8 ක් පමණ හීන්දෑරි තළෙළු මේ අපූරු මිතුරා අපේ නිවහනේ තිබූ සංගීතකාමී පරිසරයට ආදරය කළා. ඔහු එහිදී නිර්මාණ කටයුතු රැසක් කළා. මට එතකොට අවුරුද දහයක කොලු ගැටයෙක්. මට මතකයි ඒ ගී තනු.
බැස සීතල ගඟුලේ.... සැඩ සුළං චිත‍්‍රපටයේ තේමා ගීතය වූ ශී‍්‍ර ලංකා, මා පි‍්‍රයාදර ජයභූමී, දුප්පතාගේ දුක, වැදිබිම චිත්රපට ගීත. ඔහු කලාවට වගේම පරිසරයට ඉතා ආදරය, ඇල්ම දක්වපු කෙනෙක්. ඔහුගේ ගීත ජනපි‍්‍රය වීමට හේතුව පරිසරය, සොබා සෞන්දර්ය, ජන ගීතය බද්ධව නිර්මාණ කිරීමයි.
ඔහු උපතින් කි‍්‍රස්තු භක්තිකයෙක්. උප්පැන්නේ තිබුණ නම පවා පසුකාලෙක ඔහු වෙනස් කර ගත්තා. සැම විටෙකම ජාතික ඇඳුම තමයි ඔහු ඇන්දෙ. ඔහු මියයන තුරුම බෞද්ධයෙකු ලෙස කටයුතු කළා.
හරිම සුන්දර හදවතක් තිබුණා. ඉතාම කරුණාවන්ත කෙනෙක් ඔහු. ඔහුගේ කලා හැකියාව අනන්තයි, අප‍්‍රමාණයි. හරියට මහා සාගරයක් වගෙයි. එවන් කෙනෙකුගේ් උපතත් දුර්ලභ දෙයක්.
මේ ලෙස තවදුරටත් අදහස් දක්වන්නේ එදා ඔහු හා හිතවතෙකුව සිටි ප‍්‍රවීණ ගායන ශිල්පී නාරද දිසා සේකරයන්.
ඔය 1954 වසර. මම ඒ කාලෙදි ගුවන් විදුලියේ වැඩ කළා. සමරකෝන්, සුනිල් ශාන්තයන් ද ඇවිත් වැඩසටහන් කළා. ඒත් හිටපු ගමන් මේ දෙන්නගේ වැඩ තහනම් වුණා.
වනවිට ඔවුන් අපටම ආවේණික වූ සිංහල සම්ප‍්‍රදායක් හඳුන්වා දෙමින් ඒ නිර්මාණ කටයුතුවල නියැළුණු නිසා ඔවුන් ගිය මඟ යන්න මට අවශ්‍ය වුණා.
ලංකා පාර්ලිමේන්තුවේදීත් ප‍්‍රශ්න කළා, මේ දෙන්නගේ වැඩ තහනම් වීම ගැන. නැවත ඔවුන්ගේ කැඳවීම් පණිවිඩය, ඔවුන් වෙතට එදා රැගෙන ගියේ මමයි.
ගුවන් විදුලියෙ නොයෙකුත් කප්පාදු නිසා ඔවුන්ගේ දැනුමෙන් උපරිම ප‍්‍රයෝජන ලබන්න අපට හැකි වුණේ නෑ.
මේ දෙදෙනා නිර්මාණය කළ සමහර ගී තැටි, යකඩ ඇණවලින් ඉරා විනාශ කරපු යුගයක ඒ ගී තැටි, හැකි පමණින් ආරක්ෂා කොට සංරක්ෂණය කරන්නට මට හැකි වුණා. මම නොහිටියා නම් ඒ දේත් වැළකී යනවා.
එවකට මම ගුවන් විදුලියේ ඉංජිනේරු අංශයේයි සේවය කළේ. ඉන්දියාවට ගොස් තාගෝර් තුමාගෙන් චිත‍්‍ර, සංගීත ශිල්ප ඉගෙන පැමිණියත් ඔහු කිසි විටෙක අනුකරණ වාදියෙකු වූයේ නෑ. ඔහු අන්තිමට ඉදිරිපත් කළේ පහණ හා රන් එතනා ගීත නාටකය. එහි ප‍්‍රධාන ගායකයා හැටියට මාව තෝරා ගත්තා.
ඔහු පිළිබඳව නොදන්නා බොහොමයක් දේවල් ගැන කතා කරන්න කැමතියි.
මෙසේ සංවාදයකට එළැඹුණේ සුනිල් සමරකෝන්. ඔහු ආනන්ද සමරකෝන් මහතාගේ සොයුරකු වූ බර්ටි සමරකෝන්ගේ වැඩිමහල් පුතණුවන්ය.
ඔහු ශ්‍රේෂ්ට චිත‍්‍ර ශිල්පියෙක්. ඔහු ඇඳ ප‍්‍රදර්ශනයට තැබූ සිතුවම් රැසක් තවමත් මා ළඟ තිබෙනවා. ඔහු චිත‍්‍ර ඇඳි ක‍්‍රමයේ ද විශේෂත්වයක් තියෙනවා.
එය හඳුන්වන්නේ "පිරිදෝ සිත්තම්" නමින්. පරිසරයෙන් ලබාගත් පස්, මැටි, ගල්, බොරලු, අගුරු, දුරු මිරිස් හා විවිධ ශාක පත‍්‍රවල යුෂ වලිනුයි චිත‍්‍ර ඇඳ ගත්තේ. විවිධ රටවලට ගොස් ඒවා ප‍්‍රදර්ශනය කළා. ඒ රටවල තවමත් ඒ සිතුවම්, කෞතුකාගාරවල දැක ගත හැකියි.
මුළු ලෝකය පුරාම චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශන පැවැත්වුවා. පසුකාලීනව කොළඹ විශාඛා බාලිකා විද්‍යාලයේත්, නුගේගොඩ ශාන්ත ජෝන් විද්‍යාලයේත් පාසැල් ගීත ඔහු විසින් නිර්මාණය කළා.
ඔහු බොහෝ ගීත ලීවේ තනුවද හිතට නඟා ගනිමින්. එය මා දකින සුවිශේෂත්වයක්. පවුලේ අයට හරිම ආදරෙයි. ලොකු අම්මා (කරලැයින්) ඔහුගේ කලා දිවියට සහාය වුණා.
ඔහු කලාව නිසා බොහෝ ළතැවුල්, වේදනාකාරී කටුක අත්දැකීම් ලැබුවා. කුළුදුලේ උපන් එකම දරුවා වූ පස් හැවිරිදි "අරුණාදීපගේ" වියෝව ඔහුගේ වේදනාව දෙගුණ, තෙගුණ කළා.
ඔහු "කලා සෙවණ" නමින් කලායතනයක් පවත්වා ගෙන ගියා. ගුවන් විදුලියේදී, කලා මණ්ඩලයේදී ඔහුට හිමිවූ තැන සතුරන්ගේ කුමන්ත‍්‍රණ නිසා අහිමි වුණා.
එදා ජාතික ගීය වෙනුවෙන් රජය පිරිනැමූ රු 2500 මුදල පවා ලබා ගැනීමට ඔහුට හැකිවුණේ නෑ. ඒ එදා ඒ ගීතය, "කුමුදුනී" පොතෙහි ප‍්‍රකාශයට පත්වීම නිසායි.
ලොකු තාත්තා දරුණු ලෙසම සිත් තැවුලට පත් කළ සිදුවීම නම්, එදා ඔහු ඉතා ගෞරවයෙන් ලියූ "නමෝ නමෝ මාතා" ගීයට එල්ල වූ අපවාදයන්.
1961 දී එවක රජය ඔහුගෙන් කිසිවක් නොවිමසා ඒ ගීය ආරම්භයේ එන "නමෝ නමෝ මාතා" වාක්‍ය ඛණ්ඩය වෙනුවට "ශී‍්‍ර ලංකා මාතා" යනුවෙන් කොටසක් එක් කළා. ගණ දොස් ඇති නිසා ජාතික ගීය සංශෝධනය කළ යුතු යැයි නැඟුණු උද්ඝෝෂණවලට මුවා වෙලා කෙරුණේ පලිගැනීමක්.
"මේ කලකිරීම එන්න එන්නම වැඩි වුණා. ඒ නිසා මහප්පා හුඟක් දුකෙන් සිටියා මතකයි.
ඒ ගීය වෙනස් කරපු දවසේ හවස ඔහු නුගේගොඩ පාගොඩ, අපේ නිවසට ආවේ කඳුළු පුරවාගෙන. මට එතකොට අවුරුදු 14 යි. එදත් ඔහු එයාගෙ සුපුරුදු බේබි ඔස්ටින් කාරෙකෙන් ආවේ.
"පුතා මගේ ඔළුව ගලවලා, වෙන ඔළුවක් හයි කළා." එදා ඔහු කීව දේ අරුත මට දැනුයි වැටහෙන්නේ."
මෙවන් නිර්මාණයක් කිරීමෙන් කිසිවකුගෙන්, කිසි බලධරයෙකුගේ නිසි ඇගයීමක් ලැබුණේ නෑ. අඩුම තරමේ ඔහු නමින් පාරක් හෝ ස්මාරකයක් වත් සාදා නැහැ."
"එදා 1962 අප්‍රේල් 02 වෙනිදා. හරියටම ඔහුගේ මවගේ උපන්දිනය දා. එදා ආච්චි අම්මා හිටියේ අපේ ගෙදර. ඒ දවසේ කාල බීලා, විනෝද වෙලා, ආච්චි අම්මාටත් වැඳලා ඔහු කළා අපූරු නිර්මාණයක්. බුදුන්වහන්සේව සිතුවමට නඟා, ඒ අසල හිඳින සුන්දර මුව පොව්වෙකු. මට ඒ දවසේ සහලෝලා උණ.
එදා ඔහු ගෙදර ගොස් ලොකු අම්මාත් සමඟ සුහදව කතා කරලා තිබුණා. නින්දට ගොස් ඔහු පහුවදා අවදි වූයේ නැහැ. ඔහු නිදි පෙති පානය කළ බව අප දැනගත්තේ පසුවයි."
කෙසේ වුවත් ඔහු ජනතාවාදී කලාකරුවෙකි. නිර්මාණශීලි කලාකරුවෙකුගෙන් දේශයට සිදුවිය යුතු උදාර මෙහෙවර ඔහු ඉටුකැර ඇත.
ජයමිණි අත්තනායක (from Silumina 03.02.2008)
ආනන්ද සමරකෝන්
රවීන්ද්‍රනාත් තාගෝර් සංගීතවේදියාගෙන් සංගීතය හැදෑරු ආනන්ද සමරකෝන් මහතා චිත‍්‍රශිල්පියකු, ගායකයකු, වාදකයකු නර්තන ශිල්පියකු, ගීත ප‍්‍රබන්ධකයකු මුද්‍රා නාට්‍ය ශිල්පියකු ලෙස ජනාදරයට පත්වූයේ ය.
ලෝක පූජිත ගිනස් පොතට වාර්තා වූ ලතා මංගේස්කාර් ගායනා කළ මාප‍්‍රියාදර ජයභූමි ගීතය, ශ‍්‍රී ලංකා මාතා, සැඩසුළං චිත‍්‍රපටයට ප‍්‍රබන්ධය කරමින් එහි ගී තනුව ද, සංගීතයද සම්පාදනය කරමින් එම ගීතයට නැවුම් ජවනිකාවක් ද ඉදිරිපත් කෙළේ මොහුය.
එම චිත‍්‍රපටයේ ජීවනයේ ගමන සංසාරේ, පෙම් කැකුළ පිපී එනවිට මහදේ. සූරසේන චිත‍්‍රපටයට අවිශ්වාසයක් සිත් හි මවාගෙන, විකල්පව මේ මිනිසා ගීතය ද, සූජාතා චිත‍්‍රපටයට මනරංජන දර්ශනිය ලංකා ගීතය ද, ඔහු විසින් ගායනා කරන ලදී.
බැස සීතල ගඟුලේ, පීනමුකෝ කළු ගඟේ, පුදමු මේ කුසුම්, රම්‍ය වනමලේ, එන්නද මැණිකේ මමත් දියඹටා වැනි ගීත ප‍්‍රබන්ධය කරමින් එම ගීත චිත‍්‍රයට නඟමින් ලෝකය පුරා චිත‍්‍ර ප‍්‍රදර්ශන සංවිධානය කොට ඇත.
ජාතික ගීය නිර්මාණය කළ මොහු ඔහුගෙන් නොවිමසා වචන ස්වල්පයක් වෙනස් කිරීම හේතුවෙන් ද සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුව කිසිම හේතුවක් නොදන්වා ඔහු රැකියාවෙන් නෙරපීම හේතුවෙන් මහත් කළ කිරීමට පත් වූ ඔහු නිදි පෙති 22ක් එකවර පානය කර සිය ජීවිතය නැතිකර ගත්තේ ය.
මොහුගේ අවසන් කටයුතු කොළඹ කනත්තේ සිදු වූ අවස්ථාවට ජාතික කලා පෙරමුණේ සභාපති, මාපලගම විපුලසාර හිමි, කොටහේනේ ප‍්‍රඥාකීර්ති හිමි, බඹරුන්දේ සිරි සීවලි හිමි, යක්කඩුවේ ප‍්‍රඥාරාම, විද්‍යාලංකාර පිරිවනේ කුලපති ස්වාමින් වහන්සේලා ඇතුළු විශාර ද ලයනල් එදිරිසිංහ, සුනිල් ශාන්ත, චිත‍්‍රසේන, පණීභාරත, පණ්ඩිත් ඩබ්. ඩී. අමරදේව ආදීන් ද, මහාචාර්ය ඩබ්. එස්. කරුණාරත්න, ජේ. ආර්. පී. සූරියප්පෙරුම මහාචාර්ය විනි විතාරන ආදීන් පැමිණ සිටි අතර අවමංගල සභාව මෙහෙයවන ලද්දේ චිත‍්‍ර ශිල්පී හෙන්රි ධර්මසේන කලාකරුවා විසිනි.
සිංහල චිත‍්‍රපටයට හා කලාවට අතිමහත් සේවාවක් කළ ආනන්ද සමරකෝන් ශිල්පියාගේ නාමය තවත් චිරාත් කාලයක් ලංකාව පුරා රැව් පිළිරැව් දෙනවා ඇත.
(from Dinamina 07.04.2009)
අව්‍යාජ සිංහල ජනප්‍රිය සංගීතයක් ගොඩනැඟීමේ අවශ්‍යතාව අවධාරණය කරමින් ජනප්‍රිය සංගීතය සහ ශාස්ත්‍රීය සංගීතය අතර සම්බන්ධය මතුකරමින් සංගීතඥ ආනන්ද සමරකෝන් ලියූ පහත ලිපිය 2009 සැප්තැම්බර් 11, සිළුමිණ පුන්කල‍ස අතිරේකයෙන් උපුටා ගෙන ඇති සැටියෙන්ම පළකෙරෙයි. මෙම ලිපියේ මූලාශ්‍රය සිළුමිණ ලිපියේ සඳහන් කොට නැත. මෙම ලිපියේ නිවැරදි මුල් පිටපතක් අපට ලබාදෙන්නට කවරෙකු හෝ ඉදිරිපත් වුවහොත් එය අපට පහත ලිපියේ ඇති දෝෂ වලින් තොරව පළ කළ හැකි වෙතැයි සිතමු.
ජනප්‍රිය සිංහල සංගීතය
එය හඬකින් බිහිවූවකි. ගලා බසින දොළ පහරකින් හෝ ඇද හැලෙන දිය ඇල්ලකින් නැඟෙන ‘සර සර’ හඬෙන්, ගහකොළ ආදියේ ගැටී පිසයන මාරුතයෙන් නැඟෙන හඬෙන්, ලී කෑලි දෙකක් එකට ගැටීමෙන් නිකුත්වන ශබ්දයෙත්, යම් සංගීතයක් ඇත. මෙසේ කල්පනා කර බලන විට සංගීතයක් ගොඩ නැඟීමට මුල් වූයේ හඬයි.
අද ලෝකයේ භාවිතා කෙරෙන නානාවිධ භාෂා සකස්කර ගැනීමට පෙර ආදී කාලයේ විසූ මනුෂ්‍යයෝ තම හැඟීම් අන්‍යයන්ට ප්‍රකාශ කරන්නට ඇත්තේ සත්වයින් මෙන් කට හඬින් පමණක් විය යුතුයි. නොයෙක් විට ඒ හැඟීම් සංගීතයට නගා කුරුල්ලන් මෙන් ප්‍රකාශ කරන්නට ඇතැයි සිතිය හැකි. සංගීතයේ මුල් ආරම්භය මෙසේ ඇති වී මිනිසා ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ආශා ගොඩනගත්ම සංගීතය ද ගොඩ නැඟෙන්නට ඇත.
එකල රාගතාල සොයා ගෙන නොතිබුණේ වී නමුදු ශබ්දය ඇසුරු කොට ඇති වූවක් නිසා මෙය ගණන් ගත්තේ සංගීතයක් හැටියටයි. මෙවැනි සංගීතයක් අද ලෝකයේ සෑම රටකම සෑම ජාතියවකටම හිමිවී ඇත. එය ඒ ඒ මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ සංස්කෘතිය අනුව හැඩ ගැසුණි. භාරතය ආදී සමහර රටවල මේ ජන සංගීතය ක්‍රමයෙන් දියුණුව ඉන් උසස් ශාස්ත්‍රීය සංගීතය පවා ගොඩ නැඟී ඇත.
ලංකාවේද මෙවැනි ජන සංගීතයක් ලෙස ගණන් ගැනෙන්නේ අරාබියේ සිට පැවත එන අපේ කවියයි. එවකට ජනකවි හැර විදේශීය සංගීතයක් මෙහි භාවිතා කෙරුණු බවක් පෙනෙන්නට නැත. එම නිසා ලංකාවේ ජනප්‍රිය සංගීතයව පැවැත්නේ ජනකවියයි. මේ ජන කවියෙන් ජනප්‍රිය සංගීතය මහජනයා අතර බහුල ප්‍රචාරය වූයේ අදට වඩා පැරණි සිංහල රාජකාලවල බව අපට පොත පතින් වටහා ගැනීමට පුළුවන. එදා කුඹුරේ හාන හෝ වපුරන හෝ කපා පාගන ස්ත්‍රියට හෝ පුරුෂයාටත් නෙලන දැරියටත් ගල්කරුවාටත් පාරුවක් පදවාගෙන යන හැඩි දැඩි තරුණයාටත් හේනේ පැල් රකින ගොවියාටත් ගැයීමට සුදුසු ඉතා අලංකාරවූ තාල වල් ඕනෑ තරම් විය. මේ කවි නොහොත් ජනප්‍රිය සංගීතය ඔවුන්ගේ වැඩ කටයුතු වලදී ආධාර වූවා මිස එයට බාධාවක් නොවුණි.
සමූහයකට එක්ව ගැයීමට සුදුසු සමූහ ගී ද එමට තිබුණි. ඔන්චිලි වාරම්, ඔලිඳ කෙළිය වැනි ගම්බද ක්‍රීඩාවලදී එකල විසූ සිංහල දරු දැරියන් විනෝද වූයේ මේ සමූහ ගී ගයමින් ය.
එවකට භාරතයේ මෙන් උසස් ශාස්ත්‍රීය සංගීතයක් ලංකාවේ නොවූ නමුදු ලොකු කුඩා සියලු දෙනාම මේ ජනප්‍රිය සංගීතයේ රසය විඳිමින් ප්‍රීතියට පත්වූහ. ඒ හැමගේ ජීවිත විනෝදාත්මකව ගෙන යෑමට උදව් විය. ඉන් ඔවුනට නිරන්තරයෙන් ලැබුණ කලාත්මක රසය හේතු කොට ගෙන ඔවුන්ගේ ගොවිකම් ආදී දිනපතා කටයුතු සර්වාකාරයෙන් ම සපල විය. එදින ලංකාව කිරෙන් හා පැණියෙන් ඉතිරී ගියේ මේ ජන සංගීතයෙන් වින්දා වූ රසය නිසා ය.
අවාසනාවකට මෙන් ලංකාව විදේශීන්ට යටත් වූවාට පසු ක්‍රමයෙන් දියුණු වී ආ මේ වැඩදායි සංගීතය අභාවයට පත්වුණි. එවක් පටන් බටහිර සංගීතයත් භාරතයෙන් ගලා ආ හිංදුස්තාන් සංගීතයත් මෙහි ප්‍රචාරය වීමට පටන් ගති.
මෙසේ හැම එකක් ම මිශ්‍ර වීමෙන් අසංකර සංගීතයක් හැඩ ගැසී ගෙන ආ නමුදු වාසනාවකට මෙන් සිංහල සංගීතයක් හැටියට එකල බිහිවූයේ මෙහි ගලා ආ හින්දුස්තානි තනුවලට බැඳුණු සිංහල ගීතයි. ඒවා ද නෘත්‍ය ශාලාවලට හා ශබ්ද වාහිනී තැටිවලට සීමා වූවා මිස පෙර මෙන් මුලු රටපුරා ප්‍රචාරය වූ ජනප්‍රිය සංගීතයක් නොවී ය.
භාරතයෙන් ගෙනා හින්දුස්තාන් තනුවකට සිංහල වචන ගොඩක් පුරවා නෘත්‍ය ශාලාවකදී හෝ තැටිගත කිරීමකදී ගායනා කිරීමෙන් එය වෙළෙඳ සංගීතයක් වූවා මිස පැරණි ජන කවියෙන් ඇති කරදුන් රසයත් ප්‍රයෝජනයත් එහි නොවීය. එකල සිංහල සංගීතයෙන් හැඩ ගැසීමට පුරෝගාමීව මහත් උනන්දුවකින් ඉදිරිපත් වූ ස්වල්ප දෙනෙක් යම්තම්වත් කල්පනා කළා නම් ඒ යටපත් වූ ජනකවි එළියට ඇද දමා එයට නව පණක් දීමට අපට අපේ සිංහල ඌරුවට හැඩ ගැසුණු නියම සිංහල ජනපි‍්‍රය සංගීතයක රස භුක්ති විඳින්නට ලැබෙනවාට කිසිම සැකක් නෑ.
බෙංගාලය අද පවතින ජනප්‍රිය සරල සංගීතය ආරම්භය පැරණි ජන කවියෙන් ම ඇති වූවකි. එයට පුරෝගාමීව කටයුතු කළ තාගෝර් මහ කිවිඳා වැනි අය ජන කවියටම නව පණක් දී එහි ගැබ්ව ඇති දේශීය ඌරුව නොසිතන පරිදි එයට හැඩ ගැසූහ. පසුව භාරතයේ ශාස්ත්‍රීය සංගීතයේ ද ආධාරය ඇතිව මෙය සකස් වූ නමුත් අද දක්වා ම එහි වූ වංග ඌරුව රඳා පවතී. කොතෙක් දුරට මෙය සපල වී දැයි විමසා බලන්නෙකුට වංග ගීයක් ඇසුණු සැණෙකින් ම එහි වූ තනුවෙන් පමණක් ඒ වංග ගීයකැයි කිව හැක. අද බෙංගාලයේ ජනප්‍රියව ඇත්තේ මෙවැනි සරල සංගීතයකි. එම ගී තනි තනිව හෝ සමූහයකට හෝ ගායනා කිරීමට සුදුසු පරිදි පිළියෙළ වී ඇත.
මේ නිසා පැරණි ජන කවියෙන් නොහොත් ජනප්‍රිය සංගීතයෙන් ලබාගත් රසයත් විනෝදයත් අද වංග ජාතිකයෝ මේ නූතන සංගීතයෙන් ලබා ගනිති. බෙංගාලයේ මේ ප්‍රචාරය වී තිබෙන ජනප්‍රිය සංගීතය නිදර්ශනයක් කොට ගෙන අපට ද ලංකාවේ ජනප්‍රිය සංගීතයක් නිපදවා ගත හැක. මෙය ජනකවි පදනම් කොට කළ යුත්තෙකි. දැනට ලංකාවේ භාරතීය ශාස්ත්‍රීය සංගීතය ක්‍රමයෙන් වගා වී එන නිසා එය ද මීට ආධාර කැරැගෙන එය වඩාත් අලංකාර පරිදි කළ හැක.
මේ අන්දමින් සලකා බලන කළ භාරතීය ශාස්ත්‍රීය සගයුව අපට අවශ්‍යයි. විද්‍යාව ඇත්තේ ශාස්ත්‍රීය සංගීතයේ බැවිනි. භාරතයේ බහුලව ඇති හින්දි සරල සංගීතය අද එතරම් දියුණු වී ඇත්තේ ශාස්ත්‍රීය සංගීතයෙන් එයට ලබා ගත් ආධාරය හේතු කොට ගෙනයි. මුල් පදනම ජනකවි වුව ද පසුව ඇති වූ නානාවිධ තනු හැඩ ගැසුවේ ශාස්ත්‍රීය සංගීතයෙන් ගත් රාග තාල අනුවයි.
ලංකාවේ ද එවැන්නක් අපට කළ හැකි වූ නමුත් අද එයට විශාල බාධාවක් වී තිබෙන්නේ භාරතයෙන් ගලා එන හින්දුස්තානි සරල සංගීතයයි. අමාරුදේ කිරීමට වෙහෙස දරා ඉන් සැබෑ ප්‍රතිඵල ලබා ගන්නවාට වඩා ලෙහෙසි පහසුව සලකා තැටි හා චිත්රපට මාර්ගයෙන් අප රටට වැල නොකැඩී එන මේ හින්දි සරල ගී උපුටා ගැනීමට කවුරුත් පුරුදු ව සිටිති.
එම ගීත ඉතාමත් රසවත් බව අපට නොකියා බැරි නමුත් ඒවා සදහටම උපුටා ගැනීමට පුරුදු වුවහොත් අපට අපගේ යුතුකමක්ව ඇති දේ නියමිතව කිරීමට එය බාධාවක් වේ. තැටි ගත කිරීමට හෝ චිත්‍රපටයකට යෙදීමට හෝ ගුවන් ගැන්වීමට හෝ ගීතයක් උවමනාවූ විටකදී හෝ කෙළින් ම හින්දි ගී උපුටා ගැනීමට දුවන්නේ නම් එය කලින් සඳහන් කළ පරිදි සිංහල සංගීතයක් සකස් වෙන්නේ කෙසේද?
අද භාරතයේ සංගීතඥයෝ අපට සිනාසෙන්නේ මේ නිසා ය. තමුසෙලාට අපේ ගී සිංදු නැත්නම් උඩ බලා ඉන්ටයි වෙන්නේ යයි ඒ උදවිය කියන්නේ අපි ඒ වැරැද්ද කරන නිසයි. ඒ අය තමන්ගේ ජනප්‍රිය ගීත වෙන කාගෙන්වත් උපුටා නොගෙන වෙහෙස දරා ස්වඋත්සාහයෙන් පිළියෙල කරගන්නේ නම් අපට ද, ඊට ආරම්භයක් වශයෙන් එසේ කිරීමට බැරි කමක් නැත.
ගීතයක තනුව හිංදි වුවත් වංග වුවත් එය රසවත් නම් උපුටා ගත්තාට වරදක් නැතැයි බොහෝ දෙනා කියන නමුදු එය වැරදි අදහසකි. එසේ කීමෙන් ඒ වරද තව තවත් දුරට කෙරෙන්නට පුළුවන. එය පණින රිළවුනට ඉණිමං බැන්දාක් වැනි වේ. අවසානයේ දී ඒ රෝගය අසාධ්‍ය විය හැක.
අපි කෙතරම් දුරට මේ සම්බන්ධව කීවත් ලීවත් සිංහල ජනප්‍රිය සංගීතයක් ගොඩනැඟීමට උනන්දුව හා ධෛර්ය ඇති සංගීතඥයාට හෝ නිබන්ධකයාට රජයේත් මහජනයාගෙත් ආධාර නොමැති නම් ඔහුගේ ඒ ප්‍රයත්නය නිෂ්පල වෙයි.
(from http://kathika.wordpress.com)
